FTP چیست !؟ بررسی یک پروتکل 50 ساله

اگر شما از آن دسته از افراد هستید که زیاد با دانلود و اشتراک ‌گذاری فایل ‌ها سر و کار دارید و یا یک وب‌ سایت دارید، وجود یک FTP برای شما لازم است، و حتما باید بدانید که FTP چیست .

  FTP در سال ۱۳۵۰ هجری شمسی روی کارآمد. در بیشتر موارد، شما می‌ توانید با نام کاربری و رمز عبور به یک سرور FTP دسترسی پیدا کنید. که شبیه ورود به کامپیوتر شما است، با این تفاوت که به یک رایانه از راه دور دسترسی خواهید داشت. در ادامه مقاله به این شوال که FTP چیست ، نحوه کارکرد و مزایا و روش استفاده از FTP خواهیم پرداخت.

شروع شکل گیری و تاریخچه FTP چیست

همان‌طور که می‌دانید پروتکل FTP برای انتقال پرونده های بین شبکه ‌ای به وجود آمده است. در سال ۱۹۷۱ میلادی، این پروتکل جهت انتقال فایل‌ها بین شبکه ArpaNet که متشکل از شبکه‌ های دانشگاهی و نظامی بود؛ معرفی شد.

FTP چیست؟

FTP یک پروتکل یا قرارداد (یک‌راه ساده) برای انتقال فایل و پوشه‌های مختلف در شبکه است که با آن می‌توان فایل‌ها را در یک رایانه به رایانه دیگر منتقل کرد. این پروتکل برای تبادل فایل بین حساب‌های مختلف یک رایانه و یا برای دسترسی آنلاین به بایگانی نرم‌افزارها در یک شبکه مورداستفاده قرار می‌گیرد.

با استفاده از FTP به‌راحتی می‌توان فایل‌ها را بین هاست ها به اشترک گذاشت.این پروتکل استاندارد بر پایه‌ی TCP/IP است و ارتباط از طریق پورت‌های 20  و21 برقرار می‌شود. درواقع FTP مخفف کلمه File transfer protocol به معنای پروتکل انتقال فایل می‌باشد و کاربرد رایج این پروتکل هنگامی است که می‌خواهید یک فایل را از رایانه خود به هاست انتقال دهید که در ادامه نحوه‌ی انجام این کار را آموزش خواهیم داد.

علت نیاز به سرور FTP چیست و کی به آن نیاز خواهیم داشت

اگر مرتباً فایل هایی را برای افراد ارسال می ‌کنید، یک سرور FTP می‌تواند مناسب شما باشد. یک سرور FTP به شما اجازه می‌دهد تا فایل‌های خود را همان ‌طور که در کاوشگر فایل‌ های دسکتاپ تنظیم می‌ کنید، مرتب کنید و به سایر کاربران امکان بارگیری این فایل‌ها را از راه دور را بدهید و مجوزهای خاصی را تعیین کنید. می‌توانید مشخص نمایید که کاربران می توانند روی فایل‌های شما چه تغییراتی ایجاد کنند و چه‌ کاری نمی توانند انجام دهند.

به‌ عنوان ‌مثال، شما می ‌خواهید یک پیوند دائمی برای آلبوم عکس خانوادگی خود به ‌صورت آنلاین تهیه کنید، و همچنین می ‌خواهید برای بارگذاری عکس ‌ها به خانواده خود دسترسی بدهید. یک سرور FTP خصوصی (که به رمز عبور قوی و منحصربه‌فرد نیاز دارد) سرور میزبان فایل را فراهم می‌کند که خانواده شما می توانند برای بارگیری و بارگذاری آلبوم‌های عکس خانوادگی، در یک مکان به آن دسترسی داشته باشند.

بدین ‌صورت مدیریت آلبوم عکس خانوادگی شما آسان ‌تر است و در دسترس همه خانواده شما قرار دارد. سرور FTP اندازه فایل‌های بزرگ را نیز محدود نمی‌کند(و کیفیت اولیه حفظ می‌شود)مگر اینکه خودتان مشخص کنید. از همه مهم ‌تر، از عکس خانوادگی شما پشتیبان تهیه می ‌شود تا در برابر هرگونه شرایط پیش‌بینی‌ نشده مانند هک یا حفظ محافظت شوند.

آلبوم عکس خانوادگی یک مثال اساسی در پاسخ به این سوال است که روش استفاده از FTP چیست . موارد بی‌شمار دیگری نیز وجود دارد، اما FTP حول یک‌چیز می‌چرخد: سهولت در مدیریت و به اشتراک‌گذاری فایل بین رایانه‌ها.

پروتکل چیست؟

پروتکل، قراردادی درباره نحوه مبادله اطلاعات در شبکه‌ های کامپیوتری و مشخص ‌کننده نوع عملیات برای ارسال و دریافت یک پیام است. FTP یک‌ پروتکل برای انتقال فایل‌ها به‌صورت آنلاین است و از قدیمی‌ترین پروتکل ‌های مورد توجه مردم است. در حقیقت یکی از آسان ‌ترین راه ‌ها برای انتقال فایل است و تفاوتی که با مرورگرهای دیگر دارد این است که مرورگر تنها از پروتکل http استفاده می‌کند اما اف تی پی پروتکل‌های دیگر مانند پروتکل‌های مورداستفاده در ایمیل کلاینت‌ها و ایمیل‌های فوری و غیره را ساپورت می‌کند. همان‌طور که گفته شد، برای کسانی که سایت دارند استفاده از پروتکل FTP یک ابزار ضروری است.

FTP Client یا نسخه کلاینت FTP چیست ؟

سرویس ‌گیرنده FTP، یا همان نرم‌افزارهای لازم برای اتصال به FTP را کلاینت گویند. به عبارت ساده‌تر بخواهیم بگوییم یکی از روش‌های دسترسی به سرور FTP است. اکثر نرم‌افزارهای FTP یک پنجره با صفحه دوتایی ارائه می‌دهند که فایل‌های رایانه شمارا در یک سمت و فایل‌های موجود در رایانه از راه دور (یا سرور) را در سمت دیگر نمایش می‌دهند.

 بررسی کاربرد FTP در وب

برای توسعه‌ دهندگان وب ابزاری است برای انتقال فایل‌ها از کامپیوتر محلی به سرور میزبان وب‌سایت (مثلاً برای انتقال فایل‌ها بین سرور و کامپیوتر برای نصب سیستم مدیریت محتوا وردپرس به ftp نیاز است.)

 مرورگرهایی مانند گوگل کروم این امکان را به کاربران می‌دهند که به سرورهای اف تی پی دسترسی داشته باشند و امکان آپلود فایل و مشاهده آن وجود دارد. برای امنیت سرورهای FTP بهتر است که رمز عبور در اختیار کاربران قرار داده نشود و توجه کنید که در آپلود فایل‌ها از سرورهای شخصی و مشخص استفاده نمایید تا امنیت فایل‌هایتان به خطر نیفتد.

از کاربردهای دیگر FTP می‌توان به انتقال یک فایل از رایانه به هاست (host)اشاره نمود. مثلاً برای بارگذاری و نمایش فایل‌های html در وب به این پروتکل نیاز دارید. به‌وسیله FTP فایل‌های خود را می‌توانید آپلود نمایید در پنل هاست خود حساب FTP می‌سازید و با نرم‌افزار نصب‌شده روی گوشی یا رایانه می‌توانید فایل‌های خود را انتقال داده و مدیریت نمایید.

 فقط باید توجه شود که نام کاربری و رمز عبوری که در زمان ساخت حساب FTP تعیین می‌کنید برای ورود به‌حساب خود نیاز دارید. پس سعی کنید آن را یادداشت کنید و یا به خاطر بسپارید.

تفاوت میان FTPS و FTP چیست

FTPS مخفف File Transfer Protocol Secure است. پروتکل FTP اصلی با توجه به امنیت ساخته نشده است. بدون ویژگی‌های امنیتی اضافی که در بالای FTP قرار دارند (که از سرویس‌گیرنده FTP یا سرور FTP حاصل می‌شوند)، درواقع یک استاندارد ناامن است.

در اصل اگر فردی به FTP شما دسترسی داشته باشد به‌راحتی می‌تواند به تراکنش‌های شما ورود پیدا کند! برای از بین بردن مشکل امنیتی FTP احساس نیاز به یک نرم‌افزار امنیتی‌تر به وجود آمد و FTPS که دقیقاً شبیه به FTP است ولی همه‌چیز در آن رمزنگاری‌شده و دارای امنیت است به کار بران عرضه شد. FTPS یک سرویس برای کاربران هست که امکان دسترسی به فردی غیر از شما و افراد تعیین‌شده توسط خودتان را نمی‌ دهد و حتی اگر در دسترس آن‌ها باشد نمی ‌تواند از اطلاعات شما استفاده کنند. پس می ‌توان گفت که FTPS پروتکل بهبود یافته و به‌ روز شده FTP است.

بهترین کلاینت ‌های FTP چیست

نرم ‌افزارهای زیادی هستند که بدین منظور به وجود آمده‌اند. حتی می ‌توان تلفن ‌های هوشمند را به یک سرور FTP تبدیل نمود! تنها کافی است یکی از نرم‌ افزارهای زیر را دانلود نمایید.

1) File Zilla

 از محبوب‌ترین و رایج‌ترین نرم‌افزارهای موجود و رایگان است این‌یک کلاینت متن‌باز هست و مناسب برای ویندوز مک و لینوکس و… است.

2) Cyber Duck

 این نوع کلاینت برای کاربران مبتدی بسیار موردپسند است و کار با آن بسیار راحت است و از پروتکل‌های مختلفی ازجمله Amazon پشتیبانی می‌کند.

3) Fire FTP

یک نرم‌افزار است که به مرورگر فایرفاکس متصل می‌شود و امکان استفاده از پروتکل‌های FTP را به‌طور کامل می‌دهد.

4) Turbo FTP

یک اپلیکیشن برای مدیریت فضای FTP است که بر روی گوشی شما نصب می‌شود و می‌توانید اطلاعات را بین حافظه گوشی و فضای سرور جابجا نمایید.

انواع شبکه ای FTP چیست ؟

 ازنظر شبکه‌ای دو نوع FTP وجود دارد:

 الف: Active یا فعال

 ب: Passive )یا غیر فعال

در روش فعال برای انتقال داده‌ها ارتباط بین سرویس ‌دهنده و سرویس ‌گیرنده از سمت سرویس ‌دهنده شروع می‌شود. ولی در روش غیر فعال برای انتقال داده‌ ها ارتباط بین سرویس‌ دهنده و سرویس‌ گیرنده شروع می‌ شود.

روش‌ های استفاده از FTP چیست

1) استفاده از برنامه‌های گرافیکی.

این از مرسوم‌ترین روش‌های استفاده از FTP است. در این روش باید یکی از نرم ‌افزار  هایی که در بالا اشاره شد (نرم‌افزاری مانند FileZilla) را نصب ‌کرده و فایل ‌ها را انتقال دهید.

2) استفاده از مرورگر FTP.

در مرورگر خود آدرس یک سرور FTP را وارد می‌ کنید و به‌ راحتی وارد حساب کاربری خود می‌شوید. نا گفته نماند که استفاده از این روش نسبت به روش اول از سرعت و امنیت کمتری برخوردار است.

3) استفاده از خط فرمان FTP.

اکثر سیستم‌ عامل‌ های امروزی از خط فرمان توکار سمت مشتری تشکیل ‌شده‌اند. ولی زیاد مورد استقبال قرار نمی ‌گیرد و افراد مبتدی معمولاً از روش اول و دوم استفاده می‌کنند.

مزیت‌های FTP چیست

• اشتراک‌ گذاری فایل ‌ها بین سرور های مختلف
• انتقال داده قابل ‌اطمینان میان کامپیوتر ها
• محافظ کاربران از تغییرات فضای ذخیره‌ سازی سیستم‌ ها در هاست
• مشاهده لیست تمام پوشه‌ های تعریف‌ شده در اکانت کاربری FTP
• حذف فایل یا پوشه، تغییر نام فایل و پوشه، ایجاد پوشه و فایل جدید.
• انتقال یا آپلود فایل از کامپیوتر مبدأ سرور یا کامپیوتر مقصد.
• انتقال یا دانلود فایل از سرور FTP به کامپیوتر مقصد.

کاربرد FTP در وردپرس

 ممکن است وردپرس از شما اطلاعات FTP بخواهد و همچنین برای به ‌روز رسانی وردپرس به FTP نیاز دارید. در به ‌روز رسانی مدیریت سایت و یاد آوری رمز عبور و اطلاعات کاربری سایت وجود FTP کار شما را راحت می‌ کند.

قطعاً برای شما هم پیش‌ آمده که اطلاعات کاربری خود را به‌عنوان مدیر سایت فراموش کرده باشید و دسترسی لازم به هاست یا ایمیل برای تغییر رمز عبور نداشته ‌اید. در این حالت با استفاده از FTP به‌راحتی یک مدیر سایت اضافه می ‌کنید و مشکل شما برطرف خواهد شد.

روش نصب و راه‌اندازی FTP چیست

از بین نرم‌ افزار هایی که گفته شد برای نمونه در اینجا روش استفاده از نرم‌افزار FileZilla را شرح می‌دهیم.

ابتدا نرم ‌افزار را روی سیستم خود نصب و راه‌ اندازی نمایید. زمانی که FTP را باز می‌کنید از شما در مورد سایتی که می‌خواهید به آن متصل شوید سؤال می‌کند. اطلاعات احراز هویت لاگین به FTP زمانی که اکانت هاستینگ خود را خریداری کردید برای شما ارسال‌شده و اگر به آن دسترسی ندارید می‌توانید اطلاعات اکانت حساب FTP را در داشبورد سی پنل خود بیابید و یا با پشتیبان‌هاست خود تماس بگیرید.

وارد صفحه اصلی شوید اولین گزینه منوی فایل، گزینه سایت منیجر (site manager) را انتخاب کنید و اطلاعات سایت خود را وارد نمایید. در بخش (site name) یک نام را در نظر بگیرید، و در بخش‌هاست، آدرس‌هاست خود را بدون FTP وارد نمایید. Logon type را روی حالت نرمال قرار دهید  و در قسمت user و password نام کاربری و رمز عبورهاست خود را وارد کنید. در آخر با کلیک بر connect نرم‌افزار شما به لاست سایت متصل خواهد شد. و یک ارتباط اف تی پی جدید برای وب‌سایت شما باز می‌شود.

روش اتصال FTP به وردپرس

• پس از انجام مراحلی که گفته شد، یک پنجره برای شما بازخواهد شد پایین صفحه تیک چک باکس را بزنید و روی دکمه ok کلیک نمایید.
• اکنون FileZilla به سایت شما وارد می‌شود و می‌توانید لیست فایل‌ها و فولدرهای خود را زیرستون ریموت سایت ببینید.
• ستون ریموت سایت (remote site) فایل‌های روی سایت و ستون لوکال سایت (local site) فایل‌های روی کامپیوترتان را نمایش می‌دهد.
• برای افزودن فایل‌های خود بر روی سایت، کافی است روی فایل موردنظر راست کلیک نمایید و گزینه آپلود را بزنید.

 ناگفته نماند که شما باید طبق قوانین وردپرس عمل کرده و در مورد آپلود درست فایل‌ها اطلاعات کافی را کسب نماید! یعنی نمی‌توانید هر فایل را هرکجا که دوست داشتید آپلود کنید. به‌طور مثال برای آپلود قالب بر روی سایت ابتدا باید فولدر قالب را روی کامپیوترتان دانلود کرده و از حالت زیپ خارج نمایید. سپس می‌توانید آن را در مسیر/WP-content/themes/کلیک کنید و گزینه دانلود را انتخاب نمایید.

سخن پایانی

بنا بر آنچه گفته شد، در استفاده از FTP کاربران به‌وسیله یک کلاینت FTP (نرم‌افزار) به سرورهای FTP متصل شده و از آن فایل‌ها را دانلود و آپلود می‌کنند. اف تی پی از پروتکل TCP برای ایجاد یک ارتباط مجازی به‌منظور کنترل اطلاعات و سپس ایجاد یک ارتباط TCP جداگانه برای انتقال داده یا اطلاعات استفاده می‌کند.استفاده از FTP برای کاربران معمولی ضروری نیست ولی برای کسی که قصد راه‌اندازی یک وب‌سایت را دارد، یک ابزار ضروری است!

با توجه به آموزش‌های گفته‌شده می‌توانید به‌راحتی FTP را راه‌اندازی نمایید و از مزایای آن بهره‌مند شوید.